czyli wszystkiego po trochu...
Wykorzystując materiały z Miechowskiego Kuferka należy powołać się na źródło: http://miechowski_kuferek.manifo.com/
dotyczy to także kopiowania i publikacji zdjęć.

Dwór w Czaplach Małych

Dwór w Czaplach Małych.

Czaple Małe dawniej stanowiły własność kościoła św. Floriana na Kleparzu    (34 łany kmiece i folwark kanonicki). W 1416 r. Władysław Jagiellończyk zmienia urządzenie wsi Czaple Małe z prawa polskiego na prawo niemieckie, średzkie.

W 1779 roku rozpoczęto przekazywanie dochodów z Czapel Małych na rzecz Akademii Krakowskiej.

W 1802 roku Czaple zostały przejęte przez rząd, a następnie sprzedane Szymonowi Milieskiemu (1783-1858), dziedzicowi Wysocic, który następnie przekazał je swemu synowi Franciszkowi Xaweremu Milieskiemu (ok. 1834-1930); potem zaś Czaplami władał Adolf Milieski.

W 1827 roku w Czaplach było 31 domów i 160 mieszkańców, natomiast na przełomie XIX i XX wieku 40 domów i 292 mieszkańców.

Czaple przechodzą we władanie rodziny Romerów po ślubie hrabiego Eustachego Romera (1856-1921)* z Marią Joanną Milieską (1861-1934).

Około 1890 roku rodzina Romerów buduje dwukondygnacyjny pałac (dwór) w stylu eklektycznym, łączącym w sobie różne style architektoniczne. Ściany wykonano z czerwonej cegły.

Córka Eustachego Romera, Kazimiera Romer (1887-1951) wychodzi w 1907 r. za mąż za Ludwika Popiela (1881-1949). Nowożeńcy po ślubie zamieszkali w należących do Popielów Ściborzycach, które w 1910 roku przeszły na własność Ludwika.  On też zarządzał dobrami Czaple Małe zapisanymi przez  Eustachego Romera wnukowi Andrzejowi (synowi Ludwika).

Ostatnimi właścicielami byli Andrzej Popiel (1908-1996) i jego żona Maria z Bnińskich Popielowa (1906-1958). Majątkiem w czasie II wojny światowej zarządzał Kazimierz Małecki.  Po upaństwowieniu pałac zamienił się w budynek mieszkalny dla wielu rodzin. Z upływem czasu znacznie podupadł. 

Demokratyczne przemiany w Polsce pozwoliły na odzyskanie niektórych siedzib ziemiańskich przez przedwojenych właścicieli.  Działania na rzecz odzyskania zrujnowanego dworu podjął syn ostatniego właściciela, Andrzeja Popiela - Andrzej Hilary Popiel. Jego marzeniem było wyremontowanie dworu i przeniesienie się do niego wraz żyjącym jeszcze wtedy ojcem. Niestety, dwór udało się odkupić już po śmierci Andrzeja Popiela seniora, a zamiary przeprowadzenia remontu udaremniła śmierć Andrzeja Hilarego w 2007 roku.

Dwór w Czaplach Małych. Fotografia ze zbiorów Tytusa Bispinga.

Poniżej przedstawiono dwie fotografie ilustrujące stan tego, co pozostało po pięknym dworze w Czaplach Małych.
     












Dwór w Czaplach Małych (2014).













Dwór w Czaplach Małych (2011).

Kasztanka

Zapoznając się z dostępnymi materiałami dotyczącymi najsławniejszego konia w Polsce międzywojennej - Kasztanki, można odnieść wrażenie, że jej pochodzenie nie do końca zostało poznane.
Polityk Krzysztof Kozłowski (1931-2013) pochodzący z podmiechowskich Przybysławic był przekonany o tym, że Kasztanka pochodziła z Czapel Wielkich należących do Popielów.
Odmiennego zdania są panowie Tytus Bisping, wnuk Marii hr. Romer oraz Stanislaw M. Jankowski badający dzieje klaczy Józefa Piłsudskiego. Pan Jankowski  posiada dowody, które wskazują, że  Kasztankę podarował Naczelnikowi Eustachy Romer, właściciel Czapel Małych. 

Jak już wspomniano wcześniej, majątek Czaple Małe na początku XIX wieku zostały zakupione przez rodzinę Milieskich. Romerowie stali się ich dziedzicami po ślubie Eustachego Romera (1856-1921) z Marią Joanną Milieską (1861-1934), który miał miejsce w Krakowie w 1881 roku.

Pod koniec XIX wieku - jak po latach pisał w liście Andrzej Popiel, wnuk Eustachego Romera* - hrabia Eustachy Romer zakupił na drodze od chłopa gniadą klacz i nazwał ją "Chłopka". 
Klacz Fantazja, nazywana w Legionach Kasztanką, przyszła na świat w Czaplach Małych w stajni Romerów w 1910 roku i była "wnuczką" tejże Chłopki. Dosiadała jej córka Eustachego Romera, Maria hr Romer.
Potwierdzają to odnalezione listy Pii Popiel-Zielińskiej, pochodzącej z sąsiednich Czapel Wielkich oraz Andrzeja Popiela, wnuka Eustachego Romera. 
Andrzej Popiel zapamiętał, jak jego dziadek przekazał Kasztankę Strzelcom. Cytując za panem Jankowskim"Z góry od Wysocic przyszło pięciu strzelców w szarych mundurach i maciejówkach, mieli długie werndle przez plecy i duże ładownice na nowych żółtych pasach. Dziadek się rozpłakał i kazał wyprowadzić pięć koni, między innemi Kasztankę."  
Obecnie powszechnie funkcjonuje przekonanie, że konie, w tym także Kasztanka zostały podarowane, a nie zarekwirowana na potrzeby działań wojennych.  
Trzy dni po tym wydarzeniu, 12 sierpnia 1914 roku Józef Piłsudski wjechał na Kasztance do Kielc - zachowala się fotografia, która uwieczniła ten moment. 
Maria hr. Romer, która była świetną amazonką, już po wojnie - wiedziona sentymentem - odwiedziła Kasztankę w stajni szwoleżerów w Warszawie.
Ludwik Popiel, ojciec Andrzeja, ofiarował Piłsudskiemu replikę Kasztanki, gdy ta padła w 1927 roku na skutek złamania kręgów grzbietowych podczas transportu. Być może ten fakt stał się przyczyną wielu omyłek dotyczących pochodzenia Kasztanki.
Znana jest historia wyrzucenia wypchanej Kasztanki przez marszałka Michała Rolę Żymierskiego (byłego legionistę) z Muzeum Wojska Polskiego w 1945 roku. Na widok Kasztanki stojącej w jednym z pomieszczeń muzealnych miał powiedzieć:  "Poznaję to bydle, już mnie raz kiedyś kopnęło, nie ma potrzeby tych szczątków przechowywać." 

Zawiadomienie o ślubie Marii Romer z Tytusem Duninem z 1919 r. AP Przemyśl.


* Eustachy Romer został pochowany w grobie rodzinnym na Cmentarzu Rakowickim, pas KA, rząd półn.,  po przeciwnej stronie niż ściana.
** W kolekcji archiwalnej Instytutu Józefa Piłsudskiego w Ameryce znajduje się teczka nr 701/1/79 "Kasztanka - klacz Józefa Piłsudskiego listy i wycinki prasowe". Materiały są dostępne online pod adresem: 
http://archiwa.pilsudski.org/dokument.phpnonav=1&nrar=701&nrzesp=1&sygn=79&handle=701.180/2505
Poniżej zamieszczono fragment listu Andrzeja Popiela dotyczący pochodzenia Kasztanki.
 
Kreator stron internetowych - przetestuj